YAŞ MEYVE SEBZE İHRACATINDAKİ AZALIŞIN NEDENLERİ

Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’nin 20 Ağustos 2007 tarihi itibariyle ihracat rakamları değerlendirildiğinde, 2007 yılı için hedeflediği 20 milyar dolarlık ihracat hedefini aşarak 2006 yılının aynı dönemine göre 20 milyar 158 milyon $ seviyesine ulaşmıştır. Sektör bazında 2006 yılının aynı dönemine göre ihracat; Hazır Giyim ve Konfeksiyonda %6’lik artış ile 601 milyon $, Tekstilde %18 lik artış ile 1,10 milyon $, Taşıt Araçları ve Yan Sanayi %32’ lik artış ile 18 milyon $, Yaş Meyve Sebze %2’lik azalışla 125 milyon $, Meyve Sebze Mamulleri %12’lik artışla 181 milyon $, Diğer Sektörler %38’lik azalışla 194 milyon $ seviyesine ulaşmıştır. Yaş Meyve Sebze sektöründe 2006 yılının aynı dönemine göre meydana gelen söz konusu %2’lik azalışın en önemli nedenleri olarak döviz kuru, girdi maliyetlerinin yüksekliği, istihdam ve enerji üzerindeki vergi yükleri, maliyetlerdeki artış nedeniyle Avrupa’ya göre ürün fiyatlarındaki artış, kuraklık nedeniyle ürün kalitesinin istenilen standartlara ulaşamaması ile kaliteli ürün talep eden Avrupa pazarında rekabet gücünün azalması büyük önem taşımaktadır. Sektörün ihracat rakamları incelendiğinde 2006 yılının aynı dönemine göre şeftalide %29, armut da %10 ve kavunda ise %16 oranında önemli düşüşler görülmektedir. Düşüşün en önemli nedeni ürün tutma döneminde kuraklık nedeniyle yeterli yağışın olmayışı sonucu ürün azlığı ve arzın darlığından dolayı astronomik fiyatlara ulaşan maliyetlerdeki artış ile birlikte Avrupa pazarında rekabet gücünün azalmasıdır. Avrupa’ya yapılan 2007 Kiraz-Vişne ihracatında geçmiş yıllara göre miktarda ciddi azalışlar söz konusu olmakla birlikte ihracatın yönü Rusya’ya kaymıştır. Bunun en önemli nedeni Almanya gibi Avrupa ülkelerinde kirazın ortalama fob değeri 2,3 $ iken, ikincil piyasa dediğimiz Rusya’da 1,43 $ olması ve daha düşük kalitede ucuz ürün tercih etmeleridir. Buda gösteriyor ki Türkiye’nin kiraz ihracatı açısından son dönemlerde kaliteli pazardan ucuz ve kalitesiz pazara geçiş söz konudur. Avrupa’ya ihracatın azalmasının en önemli nedeni ürün bolluğuna rağmen kalitedeki düşüştür. Kaliteyi etkileyen en önemli faktörlerden biri ebattır. Çünkü kirazın satılabilirliğini, pazarlamasını ve ihracatını etkileyen en önem unsurdur. Kirazda Avrupa pazarı için küçük boy kabul edilen 24-26 boyutu bu sene 22-24 gibi şok edici bir düşüşe ulaşmıştır. Ürün küçüldükçe ürünün dayanıklılığı azalmakta ve çıkma oranı artarak hammadde, işçilik ve reject maliyetlerinde yükselişe neden olmaktadır. Sektördeki azalışın bir diğer önemli nedeni; özellikle Haziran/Temmuz aylarında Türkiye’nin en düşük dolar, eura kur pariteleri ile Avrupa piyasasında rekabet gücünü azaltmasıdır. Döviz kurlarındaki bu düşüş ile her yıl üreticilerin girdi maliyetleri artarken yüksek fiyatlardan dolayı sattığı ürün miktarındaki düşüşle birlikte geliri ve daha ucuz olan Avrupa pazarında rekabet şansı azaltmaktadır. Bu nedenle kaliteli ürün ve paralelinde doğru fiyat politikaları yaratmak gerekmektedir. Yapılması gereken devletin büyük ölçekli üretim düzenlemelerini teşvik vererek Hazineye ait verimli tarım arazilerinin sektöre enjekte edilmesini sağlayarak, buna uygun fonlamanın yapılmasıdır. Rekabet şansı giderek azalan ve dağınık olarak faaliyet gösteren küçük ölçekli üreticilerin tek bir çatı altında toplanmasını sağlayacak Üretici Kooperatiflerinin kurulması ile maliyetlerin uygun düzeye çekilmesidir. İklim koşulları nedeniyle devlet tarafından damlama sulama yatırım teşviklerinin üreticiler tarafından en iyi şekilde değerlendirilmesidir.